De kracht van de groep

Wie regelmatig voor een groep staat, een team aanstuurt of zelf onderdeel is van een team, heeft de kracht van de groep weleens ervaren. Hiermee wordt bedoeld dat mensen in groepen zich aanpassen aan anderen. Dat heeft natuurlijk veel positieve kanten en kan je heel goed inzetten om resultaten en doelen te behalen. Maar wat nu als de kracht van de groep tegen je werkt?

Mensen in een groep zijn geneigd zich aan te passen aan wat er ‘normaal’ is in de groep. Hier is uitgebreid onderzoek naar gedaan (de Asch conformity theorie brengt dit bijvoorbeeld mooi in beeld, te vinden op Youtube). Men is geneigd zich aan te passen om te voldoen aan de groepsnorm. Zo zorgen ze ervoor dat ze binnen de groep passen en niet het ‘zwarte schaap’ worden. Dit is bij uitstek ook de reden dat nieuwe medewerkers niet zullen zorgen voor een cultuuromslag binnen het bedrijf.

Een andere reden waarom men zich aanpast is als er sprake is van onduidelijkheid. Als men niet zeker weet wat te doen, wordt de groep gevolgd. Vaak wordt liever de ander gevolgd, dan dat men aangeeft dat ze niet weten wat te doen. In een crisistijd zie je dit veel voorkomen, wellicht herken je het wel als je terugkijkt naar de afgelopen maanden. Als er iemand begint met ‘paniekvoetbal’, volgt de rest.

De kracht van de groep is nu bekend. Maar wat doet dit met jouw als leidinggevende, manager of coach van de groep? Er zit een kans in dat de kracht van de groep tegen je gebruikt gaat worden, dat noemen we ook wel het killing the leader-effect. Dit effect ontstaat echter niet zomaar, voordat het zover is zijn er al genoeg signalen:

• De mensen in de groep of het team doen niet meer mee.
• Er wordt geen verantwoordelijkheid genomen voor het proces.
• Het contact met de groep is zoek. Je hoort zaken niet of als allerlaatste. Ook in bijvoorbeeld pauzes of informele gelegenheden vind je geen aansluiting meer.
• De groep vind dat jij het niet goed doet.

Natuurlijk is hier iets aan doen. Hoe eerder je inspeelt op bovenstaande signalen, hoe makkelijker dat is. Daarnaast geldt dat hoe langer je het op zijn beloop laat, hoe lastiger het is om opgelost te krijgen. Benoem als eerste wat je ziet gebeuren (bijvoorbeeld vragen waarom ze zo stil zijn, vragen of we ontevreden zijn etc). Luister vervolgens goed en ga jezelf niet verdedigen. Dat hoeft namelijk niet. Vind je dat ze op sommige punten gelijk hebben? Bied daarvoor je excuses aan, dat is helemaal niet erg en juist fantastisch als je je op dit moment kwetsbaar durft op te stellen. Vraag vervolgens aan de groep hoe jullie verder gaan.

Deze laatste vraag is heel belangrijk en kan alleen maar gesteld worden als de lucht is geklaard. Verwacht niet dat alles direct weer 100% soepel verloopt, dit zal in kleine stapjes gaan. Als het vertrouwen weg is, moet dat tenslotte ook weer opgebouwd worden. Maar, als je hier de kracht van de groep weet in te zetten, dan kan dat opeens snel gaan.